Asmara

ASMARA, SANG HYANG biasane diarani Dewa Cinta utawa Dewa Pengasih. Dheweke iku putra katelu saka Sang Hyang Manikmaya lan Dewi Umarakti/Umaranti. Dheweke ayu banget, duwe sedulur loro jenenge Sang Hyang Cakra lan Sang Hyang Mahadewa. Sang Hyang Asmara uga duwe sedulur enem saka rama lan ibune, putrane Dewi Umayi, saben asmane Sang Hyang Sambo, Sang Hyang Brahma, Sang Hyang Indra, Sang Hyang Bayu, Sang Hyang Wisnu, lan Batara Kala.

Sang Hyang Asmara iku dewa kang tansah ngayomi priya lan wanita kang padha gandrung. Gusti Kang Maha Asih uga nduweni kuwajiban njaga rasa tresna lan tresna marang para kekasih lan bebrayan supaya tansah dikupengi rasa tresna, kasetyan lan rasa seneng. Dheweke katon nggantheng banget. Kelakuane lan basa awake pancen nengsemake. Saben tembung lan patrap nyebarake swasana katresnan. Batara Asmara lenggah ing Kahyangan Mayaretna. Dening Sang Hyang Manikmaya uga kaparingan tugas aweh ganjaran marang turune Witaradya (prajurit agung lan ratu kang nguwasani jagad). Kajawi gadhah aji Pangabaran, Sang Hyang Asmara ugi gadhah kasekten gaib awujud mantra Asmaragama, Asmaratantra lan Asmaraturida. Dhèwèké nate mulangaké mantra aji Asmaragama marang Prabu Arjunasasra, Prabu Maespati, lan Arjuna, satriya Pandhawa. Dene ngajarake mantra Asmaratantra lan Asmaraturida marang Sri Kresna, ratu ing negara Dwarawati.

Aji Asmaragama minangka ngelmu kang mbukak wewadining bebrayan. Sapa sing nguwasani ngelmu iki bakal ndadèkaké awaké dhéwé ahli ing babagan seni katresnan. Ing jagad pewayangan, Arjuna jejuluk lelananging jagat, jagoning dewa (satriya lanang tangguh, jawara para dewa). Asmaragama lan Asmaraturida iku sawijine ilmu kamasutra.

Antaboga

ANTABOGA, SANG HYANG nalika isih enom jenenge Nagasesa.  Dheweke uga asring diarani Hanantaboga.  Putranipun Antanaga kaliyan Dèwi Wasu, putrinipun Sang Hyang Anantaswara, tuwin turunipun Sang Hyang Wenang ingkang kaping sekawan kaliyan Dèwi Sayati.  Antaboga krama karo Dewi Supreti lan duwe anak loro, jenenge Dewi Nagagini lan Nagatatmala.  Sanajan jeneng 'naga', Nagagini lan Naga-tatmala wujud manungsa.  Nagagini nikah karo Bima lan duwe anak jenenge Antareja.

Ing kahanan lumrah, Sang Hyang Antaboga wujud manungsa.  Nanging ing kahanan triwikrama (nepsu utawa nuntut), awake malih dadi ula naga raksasa.  Saben 1.000 taun, Sang Hyang Antaboga nglurug (ganti kulit).  Wonten ing pewayangan, piyambakipun kondhang gadhah aji Kawastrawan, ingkang saged malih dados wujud ingkang dipunkarepaken.  Antarane liyane, dheweke tau malih dadi garangan putih (jinis musang alas) sing nylametake Pandhawa lan Kunti saka geni sing murub nalika kedadeyan Bale Sigala-gala.  Sang Hyang Antaboga nduweni kabisan kanggo nguripake wong mati sing durung tekan garis alame amarga nduweni banyu suci Tirta Amerta.  Banyu sekti mau banjur diparingake marang putune Antareja lan digunakake kanggo nguri-uri Dewi Wara Subadra, kang nglalu amarga arep dirudopekso dening Burisrawa ing crita “Subadra Larung”.

Anantaboga awujud naga nate semedi kanthi cangkeme mbukak.  Dumadakan ana barang kang awujud cupu Linggamanik njeblug saka langit lan tiba ing cangkeme.  Nalika cupu dibukak dening Sang Hyang Manikmaya/Batara Guru, ana bidadari sing ayu banget metu saka njero cupu.  Batara Guru maringi asma Dewi Sri Widowati ingkang dipungarwa kaliyan Batara Wisnu.  Amargi jasanipun, para Dewa lajeng maringi Antaboga kalenggahan ingkang sejajar kaliyan para dewa lan maringi hak dados panguwasa jagad bawah tanah.